ارزیابی توانایی تحمل رقابت ارقام بومی و اصلاح شده برنج (Oryza sativa L.) در برابر علف‌هرز اویارسلام زرد (Cyperus esculentus L.)

این پژوهش به منظور ارزیابی اثر تراکم علف‌هرز اویارسلام زرد (Cyperus esculentus) بر برخی از صفات فیزیولوژیک، مورفولوژیک و عملکرد ارقام برنج (Oryza sativa) در سال زراعی 91-1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. در این آزمایش دو فاکتور تراکم علف‌هرز اویارسلام زرد در چهار سطح (شامل شاهد، 60، 120 و 180 بوته در متر مربع) و رقم برنج در سه سطح (شامل طارم به عنوان رقم محلی، شیرودی و قائم به عنوان ارقام اصلاح ‌شده) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس بیانگر اختلاف کاملاً معنی‌دار تعداد علف‌هرز، رقم و برهمکنش آنها از نظر صفات طول ساقه، سطح برگ پرچم، تعداد برگ، وزن‌تر و خشک برگ، میزان کلروفیل، محتوای کلروفیل (SPAD)، شاخص برداشت و عملکرد شلتوک بود. بررسی مقایسه میانگین صفات در تمامی ارقام نشان از کاهش میزان آنها تحت شرایط رقابت با این علف‌هرز بود، به طوری که کمترین میزان این صفات در تراکم 180 بوته از این علف‌هرز در متر مربع بدست آمد. همچنین شیب معادلات در تجزیه رگرسیونی بین ارقام برنج نشان داد که واکنش ارقام برنج نسبت به افزایش تراکم این علف‌هرز یکسان نبوده است، به طوری که رقم طارم با کمترین میزان شیب خط در صفات سطح برگ پرچم (y= 33.22 - 0.04x)، طول ساقه (y= 105.33 - 0.20x)، تعداد پنجه بارور (y= 22.5 - 0.03x)، شاخص برداشت (y= 24.98 - 0.3x) و عملکرد شلتوک (y= 366.6 - 0.57x) به عنوان یک رقابت‌کننده قوی (01/0P≤) و ارقام شیرودی و قائم به ترتیب در رده‌های بعدی به عنوان رقابت‌کننده‌های ضعیف‌تر در برابر این علف‌هرز قرار گرفتند.